Σημαντικές ελαφρύνσεις στον ποινικό κώδικα

Αναδημοσίευση από: www.enet.gr

Του ΧΡΗΣΤΟΥ ΖΕΡΒΑ

Επιτροπή μελετά την κατάργηση της φυλάκισης για τα πλημμελήματα και την απάλειψη αδικημάτων που αφορούν τη δημόσια τάξη και τον «κουκουλονόμο»

Σε εκσυγχρονισμό του απαρχαιωμένου ποινικού κωδικα, με φιλελευθεροποίηση διατάξεων, κατάργηση αδικημάτων και εξορθολογισμό των ποινών, είναι αποφασισμένη να προχωρήσει η κυβέρνηση. Μέσα στους επόμενους τρεις μήνες αναμένεται να ολοκληρωθεί το έργο της ειδικής νομοπαρασκευστικής επιτροπής που συστήθηκε για το σκοπό αυτό, με διατύπωση ιδιαίτερα ριζοσπαστικών προτάσεων.

Σύμφωνα με πληροφορίες, η επιτροπή συζητά την κατάργηση του εγκλεισμού των δραστών για όλα τα πλημμελήματα, εφόσον ο κατηγορούμενος δεν είναι υπότροπος, την επιβολή αυστηρότερων προϋποθέσεων για την επιβολή της ισόβιας κάθειρξης, την απάλειψη αδικημάτων που αφορούν τη δημόσια τάξη, την προσβολή θρησκεύματος, καθώς και την απόσυρση του «κουκουλονόμου».

Δεν είναι η πρώτη φορά που επιχειρείται αναμόρφωση του ποινικού συστήματος στη χώρα. Η προηγούμενη προσπάθεια της κυβέρνησης Κ. Καραμανλή έμεινε ωστόσο στη μέση, καθώς η επιτροπή δεν πρόλαβε να ολοκληρώσει το έργο της.

Στις βασικές σκέψεις των μελών της, οι οποίες πιθανότατα θα μετουσιωθούν σε πρόταση νόμου έως τον Ιούνιο, βρίσκονται οι ακόλουθες σημαντικές αλλαγές:

1. Εκτός φυλακής θα μένει ο «πρωτόπειρος» δράστης πλημμελημάτων. Αυτό σημαίνει ότι όποιος διαπράττει για πρώτη φορά αδίκημα που τιμωρείται με ποινή φυλάκισης έως πέντε χρόνια δεν θα οδηγείται στη φυλακή. Αντίθετα, θα απολύεται υποχρεωτικά υπό όρους, θα τίθεται υπό επιτήρηση ή θα εκτίει ποινή μέσω του θεσμού της κοινωφελούς εργασίας.

2. Για να φυλακιστεί, έστω και για λίγες ημέρες, ο δράστης πλημμεληματικής πράξης πρέπει να είναι υπότροπος, να έχει τελέσει δηλαδή προηγουμένως και άλλο αδίκημα. Αυτό σημαίνει ότι σε περίπτωση υποτροπής θα εκτίονται ακόμη και ολιγοήμερες ποινές κράτησης.

3. Στο πλαίσιο αυτό είναι φυσικό να καταργηθεί ταυτόχρονα και η μετατροπή των ποινών σε χρηματικές, κάτι που ισχύει σήμερα. Σύμφωνα με τον ποινικό κώδικα μετατρέψιμες είναι σήμερα οι ποινές φυλάκισης έως 3 ετών.

4. Η ποινή των ισοβίων θα εξακολουθήσει να επιβάλλεται, υπό προϋποθέσεις, στις πιο βαριές περιπτώσεις, όπως π.χ. ανθρωποκτονίες, εσχάτη προδοσία κ.ά.

5. Θα καθιερωθεί εναλλακτικά με τα ισόβια και η ποινή κάθειρξης από 5 έως 20 χρόνια. Το δικαστήριο θα αποφασίζει ποια ποινή θα επιβάλει μετά από αξιολόγηση των πραγματικών περιστατικών και των ελαφρυντικών.

6.Υπάρχει σκέψη να προβλεφθεί ενδιάμεση κατηγορία κάθειρξης, από τα 15 ώς τα 20 χρόνια, ώστε να υπάρχει διαβάθμιση της τιμωρίας για τα σοβαρά εγκλήματα.

7. Καταργούνται η απρόσφορη απόπειρα και η άμεση συνέργεια στην τέλεση αδικημάτων. Τις περιπτώσεις αυτές απορροφά η απλή συνέργεια.

8. Υπό κατάργηση είναι επίσης σειρά διατάξεων σχετικά με τα αδικήματα της δημόσιας τάξης. Συγκεκριμένα θα επαναδιατυπωθούν, με ελαφρύτερες προβλεπόμενες ποινές, αδικήματα όπως η αντίσταση κατά της αρχής, η στάση, ιδίως η διάταξη που τιμωρεί αυστηρά τη «θρασύτητα».

9. Καταργούνται επίσης όλες οι επιβαρυντικές διατάξεις του «κουκουλονόμου», που αύξησαν τα όρια ποινής για μια σειρά από αδικήματα όπως διατάραξη ειρήνης (κακούργημα) καθώς και η αυτεπάγγελτη δίωξη της περιύβρισης αρχής. Ο υπουργός Δικαιοσύνης είχε υποσχεθεί να τα καταργήσει αμέσως μετά την εκλογική νίκη του ΠΑΣΟΚ, εδώ και 18 μήνες, όμως τελικά κρίθηκε αναγκαίο για λόγους ενότητας δικαίου να συμπεριληφθούν οι αλλαγές αυτές στον ποινικό κώδικα.

10. Καταργούνται και άλλα αδικήματα που θεωρούνται πλέον απαρχαιωμένα, όπως η καθύβριση θρησκεύματος, η κακόβουλη βλασφημία κ.ά.

11. Διατηρείται και ενισχύεται ο θεσμός της υφ' όρον απόλυσης κρατουμένων.

12. Οι αλλαγές αυτές εναρμονίζονται με το γενικότερο πνεύμα φιλελευθεροποίησης και εκσυγχρονισμού που προωθεί και η άλλη επιτροπή που αναμορφώνει το νόμο (και τις ποινές) για τα ναρκωτικά.