Τραγικές οι συνθήκες κράτησης

Αναδημοσίευση από: www.kathimerini.gr

Της Φωτεινης Kαλλιρη

Kελιά-τρύπες, που θυμίζουν ψυγείο από το κρύο και την υγρασία, με μικρή ή καθόλου πρόσβαση σε φυσικό φως, χωρίς θέρμανση, με ανεπαρκή εξαερισμό, ελλιπή καθαριότητα ειδικά στους χώρους υγιεινής – με ορατό τον κίνδυνο μεταδοτικών ασθενειών, έλλειψη κρεβατιών και κουβερτών, χωρίς προαύλιους χώρους και «νταηλίκια» των ισχυρών κρατουμένων έναντι των αδυνάμων συνθέτουν το σκηνικό στα 35 σωφρονιστικά μας καταστήματα.

Από το 2005 μέχρι σήμερα οι νόμοι που ψηφίστηκαν δεν κατάφεραν να επιλύσουν το μεγάλο πρόβλημα του υπερπληθυσμού, ενώ το ίδιο αναποτελεσματική αποδεικνύεται και η κατασκευή έξι νέων φυλακών την τελευταία δεκαετία. Η προηγούμενη νομοθετική παρέμβαση, επί υπουργίας Καστανίδη, επέτρεψε την απόλυση 750 μικροπαραβατών, ενώ με τα νέα μέτρα του υπουργού Δικαιοσύνης Μιλτ. Παπαϊωάννου, θα αφεθούν ελεύθεροι 700 ελαφροποινίτες. Από τον Σεπτέμβριο του 2009, ο πληθυσμός των φυλακών αυξήθηκε από 10.950 σε 12.703, όταν η χωρητικότητά τους είναι 9.270 θέσεων. Και η δυσοίωνη πρόβλεψη, σύμφωνα με στελέχη του υπουργείου Δικαιοσύνης, είναι ότι έως το 2020 ο πληθυσμός των κρατουμένων θα έχει εκτοξευθεί σε 19.000.

Τα σωφρονιστικά καταστήματα έχουν γεμίσει τα τελευταία δύο χρόνια όχι τόσο με βαρυποινίτες κρατουμένους αλλά με μικροπαραβάτες, κυρίως λόγω της αυστηρότητας με την οποία αντιμετωπίζεται η «μικροεγκληματικότητα του δρόμου». Αποροι, φτωχοί κρατούμενοι, μετανάστες οδηγούνται στις φυλακές, καθώς δεν έχουν να πληρώσουν για εξαγορά της ποινής στην οποία καταδικάζονται.

Το εκρηκτικό μείγμα στις ελληνικές φυλακές περιγράφεται στην τελευταία έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (CPT), η οποία έχει υποβληθεί στον κ. Παπαϊωάννου. Το οδοιπορικό των μελών της Επιτροπής σε φυλακές της χώρας φέρνει στην επιφάνεια τα χρόνια προβλήματα και την εικόνα ασφυξίας που παρουσιάζουν τα σωφρονιστικά μας καταστήματα. Σε 10 φυλακές η κατάσταση χαρακτηρίζεται δραματική. Ενδεικτικά:

l Στο Ναύπλιο, o αριθμός των κρατουμένων έχει ξεπεράσει τα όρια αντοχής, τόσο της κτιριακής υποδομής του καταστήματος όσο και της υλικοτεχνικής (δυνατότητα μαγειρείου, έλλειψη σε κουβέρτες και στρώματα). Σε κελί 9 τετραγωνικών μέτρων διαμένουν 6 κρατούμενοι, από τους οποίους οι τρεις στο πάτωμα. Στην Γ΄ πτέρυγα και σε τέσσερις θαλάμους διαμένουν 120 άτομα, 30 σε κάθε θάλαμο.

l Στις φυλακές της Αμφισσας, χωρητικότητας 80 ατόμων, κρατούνται 238 τρόφιμοι που εξακολουθούν να μοιράζονται τα κρεβάτια ή κοιμούνται στο πάτωμα, ακόμη και στον χώρο της τουαλέτας πάνω σε λερά στρώματα. Τα κελιά είναι γεμάτα υγρασία, τα δάπεδα ρυπαρά, στρώματα και κλινοσκεπάσματα «μες στους κοριούς και στις κατσαρίδες, παράθυρα σπασμένα». Οι κρατούμενοι παραπονέθηκαν στα μέλη της Επιτροπής ότι δεν είχαν απορρυπαντικά για να πλένουν τα ρούχα τους και τα σεντόνια. «Η κατάσταση είναι ακραία», γράφει επί λέξει η Επιτροπή.

l Ακόμη και στις νεόκτιστες φυλακές Δομοκού (2007) δυναμικότητας 600 κρατουμένων, υπήρχαν κρατούμενοι που ήταν αναγκασμένοι να κοιμούνται στο πάτωμα.

l Στον Κορυδαλλό κρατείται τριπλάσιος αριθμός ατόμων απ’ όσους η κτιριακή υποδομή της φυλακής αντέχει. Αντί 800, οι κρατούμενοι είναι 2.345! Σε κελιά 16 τετραγωνικών συνωστίζονται ακόμη και 11 άτομα. Σύμφωνα με στοιχεία του υπουργείου, οι ελληνικές φυλακές έχουν υπερπληρότητα που αγγίζει κατά μέσο όρο το 127%, ενώ σε ευρωπαϊκό επίπεδο, υψηλά είναι τα ποσοστά της Γαλλίας (120%) και του Βελγίου (119%).

Συνολικά οι αλλοδαποί υπερβαίνουν το 50% του συνόλου των τροφίμων και οι παραβάτες του νόμου για ναρκωτικά (χρήστες, βαποράκια, έμποροι) αγγίζουν σχεδόν το 40%.

Η χώρα μας επίσης επιβάλλει τις πιο υψηλές ποινές πανευρωπαϊκά. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα, το 50% των δικαστικών αποφάσεων στην Ελλάδα επιβάλλει καθείρξεις 5-20 χρόνων, όταν στη Γερμανία μόνο το 4% των αποφάσεων επιβάλλει ποινές 5-15 ετών! Ετσι, οι ισοβίτες στη χώρα μας είναι 850, όταν στην Ολλανδία φτάνουν τους 27.